De dag dat een tragedie werd vermeden ...

Instorting van een groendak

Op donderdag 27 april 2023 werden de ploegen van de Parijse brandweer (BSPP) geconfronteerd met een hevige brand in een overdekte parkeergarage. De interventie nam een andere wending toen op de plaats van de ramp het groendak instortte. Die dag werd een tragedie voorkomen.

Parkeergarage met groendak
Type: structuurbrand, gevolgd door instorting
Datum: 2023.04.27
Locatie: Aubervilliers (Frankrijk)
Bijzonderheden: instorting van het dak
(Vermoedelijke) oorzaak van de brand: onbekend
Balans/schade: 3 gebouwen en 3 scholen geëvacueerd - 4 brandweermannen gewond - 300 mensen getroffen

Beschrijving van de ramp

De brandweerploegen van de BSPP werden opgeroepen voor een brand in een overdekte parkeergarage in Aubervilliers (Seine-Saint-Denis), waarbij een enorme rookpluim vrijkwam. De brand ontwikkelde zich onder het groendak.

Boven op de overdekte parkeergarage van zo'n 3.000 m² was een betonnen plaat aangebracht waarop speeltuigen voor kinderen waren geïnstalleerd. Ten oosten en ten westen van de parking stonden twee appartementsgebouwen. Naast de inrit naar beneden telde de parkeergarage nog drie andere ingangen. De ingangen B en C aan de westkant bevonden zich op de begane grond. Ingang A lag in de noordoostelijke hoek, op de betonnen plaat (zie situatieschets).

De eerste brandweerwagens waren al na enkele minuten ter plaatse. De onderofficier had net de eerste twee wagens ingezet en vroeg er via de radio nog vier bij. In de context van de ramp werd eerst en vooral beslist om de veiligheid te verhogen. Aan elke ingang waren twee brandweerwagens nodig. De inrit bleef voorbehouden voor de ploeg voor langdurige verkenningen en werd dus vrijgelaten. De ploegen controleerden snel de eerste verdiepingen van de gebouwen. In de omgeving was alles in orde en de appartementsgebouwen liepen geen risico.

Voor ingang C had de bevelvoerder uitzicht op de ramp en bracht verslag uit over de brand die binnen woedde, maar hij schakelde zijn manschappen niet in omdat de hitte te intens was. Elders gingen de mannen van Aubervilliers op verkenning en ze konden de brandhaard lokaliseren. De brandslang was geen oplossing omdat het vuur zich in de boxen bevond; deze boxen waren afgesloten met tralies waardoor de benadering met de brandslangen onmogelijk was. De bevelvoerende officier vroeg via de radio versterking van een ploeg voor langdurige verkenningen, die snel ter plaatse was. Toen hoorde hij een onbeschrijflijk lawaai. “Net een doffe krak”, herinnert hij zich.

“En daar ging het dak.”

Net terwijl ze verslag uitbrachten aan de officier van het commandovoertuig, maakten de hulpverleners een explosie mee met een ongelooflijke rookontwikkeling, die hen meteen in duisternis dompelde. Ook de hoogste officier getuigt: "Het was een dof, bulderend geluid dat heel duidelijk leek op een donderslag. Het was een combinatie van duisternis, warmte, wind, en veel stof en puin.” Het duurde enkele seconden voordat ze beseften wat er net gebeurd was. Het groendak was ingestort!

De interventie nam een heel andere wending en via de misthoorn en de radio werd aan iedereen een alarm uitgestuurd om zich terug te trekken. De toewijzing van de zones en taken werd herzien en de ingezette brandweermannen werden geteld. Twee brandweermannen werden elders in veiligheid gebracht, allebei bij bewustzijn. De situatie was ernstig, maar onder controle. Het plan was om bij elk toegangspunt opnieuw alle mensen en de zware middelen in te zetten. De medische voorzieningen waren uitgebreid en de civiele autoriteiten zouden snel antwoorden willen over de giftigheid van de rookpluim in de lucht.

Het probleem was duidelijk: hoe blus je een brand die onbereikbaar lijkt? Er waren vlammen en veel rook, maar de middelen raakten niet tot bij de brandhaard. Blussen met schuim was onmogelijk door de enorme hitte. De leider van de hulpverleningsoperaties koos voor een krachtige strategie waarbij twee blusrobots (REX - Robots d’EXtinction) werden ingezet.

“We stuurden de twee robots naar het groendak om de brandhaarden op afstand te blussen. Ondanks het gewicht van de robots hield de dakplaat goed stand, wat ons geruststelde over de sterkte van de constructie. Als die de robots kon dragen, dan kon ze ook de brandslangen dragen. We legden de brandslangen dan ook op de dakplaat om alle brandhaarden te kunnen bereiken.”

Zodra de brand minder hevig werd, kon er met schuim worden gespoten. Er waren vijf slangen nodig om de volledige constructie onder te dompelen. Uiteindelijk duurde het enkele uren voordat de brand volledig geblust was. De volgende dag op de middag zouden de laatste brandhaarden volledig gedoofd zijn. Pas een week later was de interventie volledig afgelopen.

Wat werd hieruit geleerd?

Branden in overdekte parkeergarages blijven complex, ondanks evoluties in de regelgeving, de opgemaakte ervaring en het materiaal. De omvang van de infrastructuur, de aanwezigheid van vloeistoffen, de door de rook en duisternis vertraagde interventie, de ingewikkelde locatie van de ramp, de verbrandingswarmte, de afgesloten en volle boxen, het risico op uitbreiding van de brand naar de bovenbouw en de communicatie met de ingezette ploegen waren slechts enkele van de moeilijkheden waarmee de hulpdiensten werden geconfronteerd.*

Een overdekte parkeergarage met groendak brengt bovendien instortingsgevaar met zich mee, waarmee de hulpdiensten in dit geval al 30 minuten na hun aankomst ter plaatse werden geconfronteerd. Dit was voor de Parijse brandweer geen primeur. In 2006 stortte een recent aangelegd groendak in ten gevolge van stortregen. In 2009 vatten meerdere voertuigen in een overdekte parkeergarage vuur, waarbij een uur na aanvang van de interventie een groendak van 80 m² instortte.

De dakplaat uit de jaren 60 was door de jaren heen zeker aangetast en mogelijk zelfs zwaarder geworden, maar liep ook beschadigingen op. Die zwakke punten komen nog sterker naar voren bij een grote brand, vooral wanneer er meerdere voertuigen of boxen bij betrokken zijn.

Er valt heel wat uit te leren. Eerst en vooral moeten we benadrukken dat de eerste betrokken brandweerlieden de goede reflexen hadden door zich strikt te houden aan de procedures voor het betreden van constructies, waardoor de veiligheid verhoogde. Bij dergelijke constructies moeten we extra goed opletten, en we mogen niet vergeten dat niet alleen overdekte parkeergarages van een groendak voorzien zijn.

De intensiteit van de ramp heeft ook een invloed op de constructie en in dat geval moet alleen het strikt noodzakelijke personeel worden ingezet of moet de brand zelfs van buitenaf worden bestreden. Tot slot kan de veiligheid van de interventieploegen gegarandeerd worden door op afstand te blussen met blusmiddelen met water die een groter bereik hebben.

Artikel oorspronkelijk gepubliceerd in ANPI Magazine nr. 35, juni 2024

Bron: RETEX: Soudain la dalle s'écroule... in Allo 18, 4 oktober 2023
Lees het volledige artikel

Eerdere artikelen:

* "Brand in een ondergrondse parkeergarage" in Fire & Security Alert Magazine nr. 9, december 2017, pp. 9-16, en
* "Brand in parkeergarage Kings Dock in Liverpool" in Fire & Security Alert Magazine nr. 19, juni 2020, pp. 6-13.